🍅Objawy zarazy ziemniaka na pomidorach
Zaraza ziemniaka to choroba grzybowa, która atakuje rośliny z rodziny psiankowatych, szczególnie ziemniaki i pomidory, stąd jej potoczna nazwa - zaraza pomidora. Jest spowodowana przez grzyb Phytophthora infestans i może wyrządzać ogromne szkody, szczególnie gdy nie stosuje się odpowiednich środków profilaktycznych. Choroba występuje praktycznie co roku zarówno na pomidorach rosnących w gruncie, jak i pod osłonami, a jej nasilenie zależy głównie od warunków pogodowych.
Podczas suszy i wysokich temperatur (powyżej 25°C) infekcja może nie występować, jednak największe spustoszenie zaraza ziemniaka sieje podczas deszczowej pogody oraz w słabo wentylowanych szklarniach i tunelach foliowych. Grzyby mogą rozwijać się już przy temperaturze 3°C, jednak najlepsze warunki do ich wzrostu są przy temperaturze około 20°C, gdzie zarodniki kiełkują w zaledwie 2-3 godziny. W takich sprzyjających warunkach choroba potrafi zniszczyć pomidory nawet w kilka dni.
Pierwsze objawy zarazy ziemniaka często pojawiają się na liściach, pędach i owocach w postaci szarych, nieregularnych plam. Na początkowym etapie reszta nadziemna rośliny wygląda jeszcze zdrowo, jednak w ciągu kilku dni plamy stają się brunatne i czarne, prowadząc do zamierania pojedynczych pędów. W warunkach suchych i ciepłych rozwój choroby może się zatrzymać, podczas gdy deszczowa i chłodniejsza pogoda sprzyja jej szybszemu rozwojowi. Na granicy między zdrowymi a chorymi tkankami często pojawia się białawy nalot, a pomidory wyglądają jakby gniły i zostały poparzone. Całe rośliny mogą zginąć w krótkim czasie, a nawet owoce, które zdążyły już zaczerwienić, są narażone na porażenie przez grzyby. Chorobotwórcze zmiany, podobne do tych na liściach i pędach, ale bardziej wypukłe, zazwyczaj pojawiają się najpierw na wierzchołkach owoców. Brunatnienie przenika w głąb miąższu, co powoduje ich zatrzymanie wzrostu i zamieranie.
Ochrona pomidorów przed zarazą ziemniaka jest trudna, ale możliwa. Warto stosować kilka środków zapobiegawczych w sezonie, ponieważ łatwiej jest zapobiegać zarazie niż ją leczyć.
🍅Jak chronić pomidory przed zarazą ziemniaka?
1. Wybieraj odporne odmiany
Nasilenie zarazy ziemniaka na pomidorach jest silnie uzależnione od warunków pogodowych. Kluczową rolę odgrywa także genetyczna odporność odmian na tę chorobę. Należy jednak pamiętać, że nie ma odmian pomidorów całkowicie odpornych na zarazę ziemniaka; niektóre są jedynie bardziej tolerancyjne. Odporność ta powoduje, że grzyby rozwijają się wolniej i powodują mniejsze szkody. Warto zaznaczyć, że łatwiej unikać zarazy ziemniaczanej na wczesnych odmianach pomidorów niż na późnych, głównie z powodu warunków pogodowych panujących w lipcu w Polsce, gdzie często występują ulewne deszcze. Długotrwałe wilgotne liście pomidorów oraz chłodniejsza pogoda podczas deszczu stwarzają idealne warunki dla chorobotwórczych grzybów. Przed wystąpieniem objawów zarazy ziemniaczanej warto wzmocnić naturalną odporność pomidorów za pomocą preparatów na bazie naturalnych składników, takich jak np. Biosept Active Spray oraz Biosept Active, oraz dbać o odpowiednie nawożenie.
🍅Odmiany odporne na tę chorobę to: Antares, Atol, Awizo, Fanstasio, Fobos, Juhas, Polbig, Poranek, Pluton, Promyk.
🍅2. Nie zraszaj liści
Grzyby odpowiedzialne za zarazę ziemniaka na pomidorach potrzebują wilgoci na liściach, pędach lub owocach utrzymującej się przez 3-4 dni do swojego rozwoju. Tempo rozprzestrzeniania się infekcji zależy od temperatury. Przy temperaturze około 20°C infekcja postępuje szybko, natomiast przy bardzo wysokich temperaturach (powyżej 25°C) choroba może wyhamować. W uprawie pomidorów kluczowe jest minimalizowanie nawilżania liści, co uniemożliwia grzybowi rozwój, nawet jeśli infekcja już wystąpiła. Należy unikać zraszania pomidorów, ponieważ zraszacze rozpylają wodę na liściach. Zaleca się korzystanie z konewek (bez sitka) lub systemów nawadniających kropelkowo. Pomidory doniczkowe powinny być umieszczone pod zadaszeniem, np. pod okapem dachu, aby ograniczyć kontakt z deszczem. Pomidory rosnące w gruncie można osłonić daszkiem z folii lub podwinąć boki tunelu foliowego, pozostawiając jedynie dach. W przypadku pomidorów w szklarniach i tunelach foliowych konieczne jest regularne wietrzenie, szczególnie w przypadku dużych różnic temperatur między dniem a nocą. W takich warunkach na liściach, pędach i owocach, zwłaszcza tych znajdujących się wysoko, może skraplać się para wodna, sprzyjająca rozwojowi zarazy ziemniaczanej. Infekcja często zaczyna się od górnych części roślin, a grzyb szybko przenosi się na niższe części poprzez kapiące krople wody.
🍅3. Stosuj współrzędne uprawy i zmianowanie
Grzyby powodujące zarazę ziemniaka łatwo przenoszą się między roślinami, np. w kroplach wody, na narzędziach ogrodniczych czy przez owady takie jak mszyce i mączliki. Dlatego ważne jest unikanie uprawiania roślin żywicielskich dla tego grzyba w pobliżu siebie. Ziemniaki są szczególnie częstym źródłem choroby, dlatego należy unikać ich sadzenia obok pomidorów. Konieczne jest również utrzymanie wolnej od chwastów z rodziny psiankowatych przestrzeni wokół pomidorów, które również mogą być źródłem infekcji, np. lulek czarny i psianka czarna. Ważne jest także stosowanie zmianowania w uprawie pomidorów - nie należy sadzić pomidorów ani ziemniaków w tym samym miejscu z roku na rok. Zaleca się przestrzeganie co najmniej 4-letnich przerw między uprawami obu tych roślin, zarówno w gruncie, jak i pod osłonami.
🍅4. Usuwaj resztki roślin po sezonie
Na obumarłych częściach pomidorów, ziemniaków i innych roślin żywicielskich mogą zimować strzępki plechy chorobotwórczych grzybów, takich jak te odpowiedzialne za zarazę ziemniaka. Po zakończeniu zbiorów należy usunąć z warzywnika, szklarni czy tunelu foliowego wysuszone pędy i liście roślin. Nie należy kompostować pomidorów, które były porażone zarazą ziemniaka lub innymi chorobami. Jeśli pomidory rosły na balkonie lub tarasie, warto umyć donice, aby usunąć z nich resztki korzeni i ziemi. Można użyć do tego mydła ogrodniczego potasowego z czosnkiem, które jest wykonane z naturalnych olejów roślinnych. Następnie donice należy dokładnie wysuszyć i przechowywać w suchym miejscu.
🍅5. Zapobiegaj dotykaniu liści gleby
Pomidory, szczególnie w początkowych fazach wzrostu, często mają duże dolne liście, które mogą dotykać ziemi. Niestety, taka sytuacja sprzyja infekcjom grzybowym. Dlatego ważne jest izolowanie najniższych liści pomidorów od gleby. Skutecznym rozwiązaniem są ściółki wykonane z naturalnych materiałów, takich jak słoma lub wełna owcza (materiały te są również idealne do uprawy bezpalikowej). Można także rozważyć usuwanie dolnych liści pomidorów, szczególnie tych żółknących lub z plamami, jednak zabieg ten należy przeprowadzać w suchy, ciepły dzień, aby uniknąć dostania się patogenów, w tym zarazy ziemniaka, przez rany rośliny.
🍅6. Wykonuj opryski profilaktyczne oraz interwencyjne
Zdarza się rzadko, żeby zaraza ziemniaka w mniejszym lub większym stopniu nie wystąpiła na pomidorach. Dlatego należy regularnie kontrolować liście pomidorów w poszukiwaniu pierwszych objawów choroby oraz śledzić prognozy pogody. Przewidywane deszcze trwające kilka dni lub dłużej, przy braku wysokich temperatur, sprzyjają gwałtownemu wystąpieniu zarazy ziemniaka na pomidorach. W takich sytuacjach warto rozważyć przeprowadzenie oprysków. Szybka reakcja jest kluczowa, gdyż najskuteczniejsza ochrona następuje tuż przed lub tuż po infekcji.
Skutecznymi środkami, które zapobiegają wystąpieniu zarazy ziemniaka na pomidorach, są preparaty na bazie miedzi, takie jak Miedzian 50 WP (proszek) i Miedzian Extra 350 SC (stężona zawiesina). Preparaty te stosuje się w stężeniu 0,3% (3 g lub 3 ml na 1 l wody) w okresach, gdy istnieje ryzyko wystąpienia choroby, jeszcze przed pojawieniem się jej pierwszych objawów. Są odpowiednie do stosowania w rolnictwie ekologicznym.
Dodatkowo, zarówno profilaktycznie jak i interwencyjnie, można zastosować opryski preparatem Amistar 250 SC zawierającym azoksystrobinę, która działa systemicznie i zapewnia ochronę przed wtórną infekcją. Przed użyciem koncentrat należy odpowiednio rozcieńczyć wodą. Opryski należy wykonywać poza okresami aktywności pszczół.
🍅🍅🍅Pamiętaj, że w zakładce "Plany upraw" czeka na Ciebie dokładny plan uprawy pomidora od nasionka aż po owoc. Z niego dowiesz się jak postępować, by choroby na pomidorach się nie pojawiły i co robić jak jednak się pojawią. Zapraszamy!
Partnerem artykułu jest marka Target.
